Tết Trung thu không chỉ là dịp thưởng nguyệt, phá cỗ và vui chơi. Đây còn là khoảng thời gian để tìm về sự gắn kết, sum vầy bên gia đình. Dưới ánh trăng rằm tròn đầy, Trung thu mang đến những câu chuyện tình thân và giá trị văn hóa được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Bài viết sau đây, iGotour sẽ cùng bạn khám phá ý nghĩa Tết Trung thu, nguồn gốc, phong tục và những điều thú vị trong mùa trăng năm 2025 để “ngày đoàn viên” thêm trọn vẹn, ấm áp.
Tết Trung thu là gì trong ký ức tuổi thơ?

Đêm trung thu của tuổi thơ là một phần ký ức đẹp trong cuộc đời mỗi người (Nguồn: sưu tầm)
Trong ký ức tuổi thơ của người Việt Nam, Tết Trung thu mang dư vị ngọt ngào của những chiếc bánh nướng, bánh dẻo. Là niềm háo hức chờ đợi mâm cỗ trông trăng đầy ắp hoa quả, bánh kẹo. Là nụ cười rạng rỡ bên đèn lồng và tiếng trống múa lân rộn ràng khắp phố phường, thôn xóm.
Tết Trung thu là những khoảnh khắc quây quần, sum vầy. Trẻ con ríu rít hát ca, còn người lớn kể chuyện ngày xửa ngày xưa có chị Hằng, chú Cuội. Tất cả những điều bình dị ấy đã tạo nên một phần ký ức khó phai. Để rồi khi trưởng thành, mỗi khi có dịp được nhắc về ngày trung thu ta lại thấy lòng mình ấm áp bởi tình thân và vị Tết Đoàn viên.
Tết Trung thu 2025 vào ngày nào?

Đây là một trong những lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa Á Đông (Nguồn: sưu tầm)
Tết Trung thu còn được gọi là “Tết Trông trăng” hay “Tết Thiếu nhi”, diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch. Theo quan niệm dân gian, tháng 8 âm lịch là lúc mùa màng đã thu hoạch xong, tiết trời mát mẻ, bầu trời quang đãng. Khi đó mặt trăng tròn viên mãn, thể hiện sự sung túc và no đủ. Đây là lý do người xưa chọn ngày này để tạ ơn trời đất, gắn kết gia đình và mang đến niềm vui cho trẻ nhỏ.
Theo lịch âm dương, Tết Trung thu 2025 sẽ rơi vào ngày thứ Hai, ngày 6/10/2025 dương lịch (tức ngày 15 tháng 8 âm lịch). Năm nay trung thu diễn ra muộn hơn so với những năm trước do là năm nhuận âm lịch, có hai tháng Sáu.
Nguồn gốc Tết Trung thu trong văn hóa người Việt

Trong văn hóa người Việt cổ, Tết Trung thu bắt nguồn từ nghi lễ tạ ơn thần Mặt Trăng và các vị thần nông nghiệp (Nguồn: sưu tầm)
Một số học giả cho rằng Tết Trung thu đã tồn tại từ thời xa xưa, dựa trên các hình ảnh được khắc họa trên bề mặt trống đồng Ngọc Lũ, thuộc văn hóa Đông Sơn (cách đây khoảng 2.500 năm). Những hình ảnh trên mặt trống đồng miêu tả cảnh sinh hoạt của người Việt cổ. Trong đó có cảnh nam nữ hát đối đáp, ngắm trăng vào đêm trăng tròn. Đây được xem là bằng chứng của nền văn minh nông nghiệp lúa nước, người dân tổ chức lễ hội để cầu mùa, ca hát, vui chơi sau vụ thu hoạch.
Bên cạnh đó, một tài liệu lịch sử quan trọng khác là văn bia Chùa Đọi. Tên đầy đủ là Bia Sùng Thiện Diên Linh được dựng vào năm 1121 dưới thời vua Lý Nhân Tông. Văn bia này ghi chép lại việc vua Lý tổ chức lễ hội Trung thu tại Kinh Thành Thăng Long với nhiều hoạt động sôi nổi như: đua thuyền, múa rối nước và rước đèn. Điều này cho thấy ngay từ thế kỷ 12, Tết Trung thu đã là một lễ hội quy mô được triều đình tổ chức long trọng, chứ không chỉ là một phong tục dân gian đơn thuần.
Ý nghĩa Tết Trung thu – Tết Đoàn viên

Tết Trung thu – nơi những khoảnh khắc đoàn tụ trở nên vô giá
Giữa nhịp sống hiện đại, Tết Trung thu vẫn giữ nguyên vẹn ý nghĩa thiêng liêng để ta trân trọng từng khoảnh khắc đoàn tụ. Hình tròn của bánh dẻo, bánh nướng cũng tượng trưng cho vầng trăng tròn đầy, biểu tượng của sự trọn vẹn và viên mãn.
Biểu tượng sum vầy của gia đình
Trung thu từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự đoàn tụ, gợi nhắc đến hình ảnh gia đình quây quần bên nhau. Đây là dịp để con cháu sum họp, dùng bữa cơm và thưởng thức mâm cỗ trông trăng. Nó giúp gắn kết các thế hệ trong gia đình, từ ông bà, cha mẹ đến con cháu. Khoảnh khắc ấy đã làm nổi bật ý nghĩa “đoàn viên” mà bất kỳ người Việt nào cũng trân trọng.
Mang ý nghĩa tri ân

Mùa trăng tháng Tám là dịp để ta trân trọng và thể hiện tình cảm với những người thân yêu (Nguồn: sưu tầm)
Trung thu còn là dịp để bày tỏ lòng hiếu thảo, biết ơn đối với ông bà, cha mẹ và tri ân đến những người đã yêu thương, giúp đỡ chúng ta trong học tập, công việc, cuộc sống. Truyền thống tặng bánh trung thu và quà biếu cho người thân, thầy cô, bạn bè, đối tác,… đã trở thành nét đẹp văn hóa, thể hiện sự kính trọng, tình cảm và mong muốn gửi gắm lời chúc tốt đẹp nhất đến những người xung quanh.
Tình cảm gắn kết cộng đồng và tình làng nghĩa xóm
Tết Trung thu cũng mang giá trị cộng đồng sâu sắc. Những hoạt động như rước đèn, phá cỗ hay múa lân sôi động tạo nên không khí vui tươi, rộn ràng. Mọi người cùng sẻ chia niềm vui, chuẩn bị mâm cỗ, thắt chặt mối quan hệ cộng đồng. Trung thu vì thế được xem như một “chiếc cầu” kết nối mang những giá trị nhân văn bền vững.
Những sự tích gắn liền với Tết Trung thu
Tết Trung thu gắn liền với nhiều câu chuyện, sự tích được lưu truyền qua bao thế hệ. Từ chú Cuội ngồi gốc đa, Hằng Nga cung Quảng Hàn đến thỏ ngọc giã thuốc, những biểu tượng gắn liền với ánh trăng tròn đã giải thích rõ hơn về nguồn gốc Tết Trung thu. Bên cạnh đó, các sự tích cũng góp phần làm nên bản sắc văn hóa riêng biệt.
Sự tích Hằng Nga trên cung Quảng Hàn

Ở Trung Quốc, Tết Trung thu gắn liền với câu chuyện Hằng – Hậu Nghệ (Nguồn: sưu tầm)
Chuyện kể vào thời xa xưa, bầu trời xuất hiện mười mặt trời cùng lúc khiến muôn loài khốn khổ. Hậu Nghệ – một vị anh hùng bắn cung đã dùng cung tên bắn rụng chín mặt trời, chỉ để lại một mặt trời soi sáng nhân gian. Nhờ công lao ấy, Hậu Nghệ được Tây Vương Mẫu ban tặng một viên thuốc trường sinh bất tử.
Tuy nhiên, Hậu Nghệ vì thương vợ là nàng Hằng Nga xinh đẹp nên không nỡ uống thuốc. Một ngày nọ khi Hậu Nghệ đi vắng, kẻ tiểu nhân muốn cướp viên thuốc ấy. Để bảo vệ bảo vật, Hằng Nga buộc phải uống thuốc và ngay lập tức bay lên trời. Nàng dừng lại ở cung trăng – nơi thanh tĩnh, đẹp đẽ, trở thành tiên nữ sống trên Quảng Hàn cung.
Kể từ đó Hằng Nga trở thành biểu tượng của vẻ đẹp thanh khiết và nỗi khát vọng đoàn tụ. Người đời tin rằng vào mỗi đêm Trung thu, ánh trăng sáng nhất là lúc Hằng Nga hiện diện. Dưới ánh trăng tròn vành vạnh, hình ảnh tiên nữ yểu điệu, thoát tục như đang soi rọi, lắng nghe ước nguyện về tình yêu, sum vầy và hạnh phúc.
Sự tích chú Cuội và cây đa trên cung trăng
Ngoài chị Hằng, chú Cuội cũng là nhân vật quen thuộc trong ký ức tuổi thơ vào đêm trăng rằm. Chuyện kể rằng, Cuội là một chàng trai nghèo nhưng hiền lành. Một lần nọ, Cuội tình cờ tìm được một cây thuốc thần kỳ có khả năng chữa bách bệnh và hồi sinh cả người đã mất. Cuội mang cây về trồng và dùng nó để giúp đỡ mọi người.
Cuội chăm sóc cây rất cẩn thận, chỉ tưới nước sạch cho cây. Nhưng một ngày nọ trong lúc Cuội vắng nhà, vợ Cuội đã tưới nhầm nước bẩn cho cây thuốc. Ngay lập tức, gốc cây bật rễ và bay thẳng lên trời. Cuội trở về nhà, hoảng hốt vội vàng nắm chặt lấy rễ cây để kéo lại. Nhưng sức người không thể, cây cứ thế bay cao dần, mang theo cả Cuội lên tận cung trăng.
Từ đó về sau người ta tin rằng trên vầng trăng sáng đêm rằm tháng Tám có bóng dáng chú Cuội ngồi dưới gốc đa, nhìn xuống trần gian và ôm nỗi nhớ quê hương da diết. Hình ảnh ấy trở thành biểu tượng quen thuộc đi vào ca dao, tục ngữ. Nó gợi nhắc đến nỗi niềm đoàn tụ, khát vọng gắn bó với gia đình và cội nguồn.
Sự tích thỏ ngọc giã thuốc

Thỏ ngọc giã thuốc được nhắc đến như một biểu tượng của sự nhân ái và trường thọ (Nguồn: sưu tầm)
Thỏ ngọc giã thuốc được nhắc đến như một biểu tượng của sự nhân ái và trường thọ (Nguồn: sưu tầm)
Tương truyền xưa kia Ngọc Hoàng muốn thử lòng các loài vật nên đã hóa thân thành một ông lão ăn mày, xuống trần gian để xin cái ăn. Trên đường đi ông gặp ba con vật: cáo, khỉ và thỏ. Cáo nhanh nhẹn nên đi săn mồi. Khỉ khéo léo nên leo núi hái trái cây. Chỉ có thỏ nhỏ bé quanh quẩn trong rừng nhưng không tìm được gì. Thấy ông lão đói khát, thỏ nghĩ: “Nếu đã không thể tìm được thức ăn, chi bằng dâng thân mình để cứu ông”.
Nghĩ vậy, thỏ dũng cảm nhảy vào ngọn lửa, tự nguyện hiến thân làm thịt để ông lão qua cơn đói. Ngọc Hoàng xúc động trước tấm lòng nhân ái và sự hy sinh cao cả ấy nên đã dập tắt lửa cứu thỏ và đưa lên cung trăng. Từ đó, thỏ trở thành Thỏ Ngọc, sống bên Hằng Nga và ngày ngày giã thuốc trường sinh trong cung Quảng Hàn. Hình ảnh thỏ ngọc giã thuốc vừa mang màu sắc thần thoại, vừa thể hiện khát vọng của con người về sự trường thọ, nhân nghĩa và lòng từ bi.
Sự tích Vua Đường Minh Hoàng dạo chơi cung trăng
Vua Minh Hoàng là người rất yêu nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc và ca múa. Tương truyền vào một đêm rằm tháng Tám, vua Đường Minh Hoàng đang thưởng ngoạn cảnh đẹp trong vườn Ngự Uyển thì gặp đạo sĩ La Công Viễn (Diệp Pháp Thiện). Nhờ phép tiên, đạo sĩ đã đưa nhà vua lên dạo cung trăng.
Nơi đây cảnh sắc đẹp hơn chốn trần gian gấp bội. Vua say mê thưởng thức điệu múa “Nghê Thường Vũ Y” của các nàng tiên xinh đẹp ở cung Quảng Hàn quên cả đường về. Đến khi được đạo sĩ nhắc nhở vua mới rời đi và mang theo nỗi lưu luyến chốn tiên cảnh. Vì vậy ông đã truyền lại vũ điệu “Nghê Thường Vũ Y” cho các cung tần, nhạc công trong triều.
Cứ đến đêm rằm tháng Tám, vua cùng quý phi tổ chức tiệc rượu dưới trăng, thưởng thức cung nữ múa hát và cho phép dân chúng rước đèn ăn mừng, đón trăng. “Nghê Thường Vũ Y” cũng trở thành điệu múa nổi tiếng được biểu diễn trong những dịp lễ hội trọng đại, là biểu tượng của giao hòa giữa trần thế và tiên giới.
Cũng có giả thuyết cho rằng phong tục treo đèn, bày mâm cỗ trong ngày rằm tháng Tám âm lịch là ngày sinh nhật của Vua Đường Minh Hoàng. Triều đình đã ra lệnh cho dân chúng treo đèn, bày tiệc ăn mừng nên dần trở thành tục lệ, lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Tết Trung thu Việt Nam: dấu ấn bản sắc Việt trong văn hóa Á Đông
Tết Trung thu có nguồn gốc từ nhiều nền văn hóa Á Đông như: Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,… Tuy nhiên, mỗi quốc gia lại mang đến những nét đặc trưng riêng.
Trung Quốc

Người Trung Quốc coi Trung thu là lễ hội quan trọng chỉ sau Tết Nguyên đán (Nguồn: sưu tầm)
Tết Trung thu ở Trung Quốc là ngày lễ mang tính lễ nghi và gắn với người lớn nhiều hơn trẻ nhỏ. Vào dịp này, họ thường tổ chức thưởng nguyệt, làm thơ, uống trà, rượu và ăn bánh. Tết Trung thu ở Trung Quốc có lịch sử hơn 3.000 năm. Ban đầu là lễ hội thờ cúng mặt trăng của các hoàng đế cổ đại cầu mong mùa màng bội thu. Về sau lễ hội dần phổ biến trong dân gian và gắn liền với truyền thuyết Hằng Nga – Hậu Nghệ.
Một số nơi sẽ tổ chức các hoạt động múa rồng lửa, múa lân mang ý nghĩa chúc phúc. Ngoài ra còn có lễ Tế trăng – hoạt động có từ thời cổ đại với mâm cỗ đầy và nhang đèn để cúng bái thần mặt trăng, cầu mong bình an may mắn. Vào ngày Trung thu, người Trung Quốc thường treo lồng đèn đỏ trước nhà, thả đèn hoa đăng trên sông hay tổ chức tục giải câu đố trên đèn lồng.
Hàn Quốc

Chuseok (Tết Trung Thu) ở Hàn Quốc còn được gọi là Hangawi hoặc Jungchu (Nguồn: sưu tầm)
Lễ Tạ Ơn của người Hàn Quốc cũng là ngày Tết Trung thu. Trung thu ở Hàn Quốc mang tính nghi lễ nông nghiệp và tưởng nhớ tổ tiên nhiều hơn. Đây là dịp lễ tạ ơn mùa màng, con cháu trở về quê hương để cúng bái tổ tiên, tảo mộ, mang nhiều nét tương đồng với Lễ Tạ ơn của phương Tây.
Vào dịp này, người dân sẽ mặc Hanbok và chơi các trò chơi dân gian như: nhảy Ganggangsullae (múa vòng dưới trăng), Ssireum (đấu vật), Juldarigi (kéo co), Neolttwigi (đánh đu),… Ngoài ra họ còn thưởng thức món ăn đặc trưng là bánh Songpyeon – một loại bánh gạo hình bán nguyệt và có nhân đậu, mè, hạt dẻ.
Nhật Bản

Tết Trung thu ở Nhật Bản được gọi là Tsukimi, có nghĩa là “ngắm trăng” (Nguồn: sưu tầm)
Đây là một lễ hội cổ xưa, có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập vào Nhật Bản từ thời kỳ Heian (794–1185). Tsukimi chú trọng vào việc thưởng thức vẻ đẹp của vầng trăng tròn và sáng nhất vào giữa mùa thu. Đối với người Nhật, đây là nghi lễ tối giản để chiêm ngưỡng sự tĩnh lặng và vẻ đẹp tự nhiên của vũ trụ. Trẻ em không có các hoạt động rước đèn hay múa lân.
Đến Tết Trung thu, người Nhật thường trang trí nhà cửa bằng cỏ pampas (susuki) – một loại cây giống cây lúa. Cỏ pampas cũng được cho là có khả năng xua đuổi tà ma. Ngoài ra, người Nhật còn bày mâm cúng với các loại nông sản: khoai môn, hạt dẻ, đậu nành, bánh Tsukimi Dango (bánh nếp viên tròn). Họ thường xếp 15 chiếc bánh dango thành một tháp để cúng, tượng trưng cho đêm rằm tháng Tám.
Vào thời xưa, các quý tộc thường tổ chức các buổi tiệc ngắm trăng, thưởng thức âm nhạc và làm thơ dưới ánh trăng. Ngày nay, nhiều ngôi đền và khu vườn vẫn duy trì truyền thống này, tổ chức các sự kiện ngắm trăng công cộng với các buổi biểu diễn nghệ thuật truyền thống.
Dấu ấn riêng biệt của Tết Trung thu Việt Nam
Giữa bức tranh văn hóa đầy sắc màu, Trung thu ở Việt Nam vẫn mang những dấu ấn đặc biệt. Đây không chỉ là ngày hội của thiếu nhi mà còn dành cho người lớn. Không khí lễ hội tưng bừng, náo nhiệt khắp phố phường, thôn xóm. Các bé được vui chơi, văn nghệ, xem múa lân, rước đèn, phá cổ,…Người lớn tham gia thi làm lồng đèn, làm bánh trung thu, rước đèn quy mô lớn, đặc biệt là tỉnh Tuyên Quang với Lễ hội Thành Tuyên nổi tiếng.
Bên cạnh đó còn có hoạt động truyền thống như hát trống quân – làn điệu dân ca đặc trưng của người Việt xưa vào dịp Trung thu, do nam nữ hát giao duyên (thường ở khu vực từ Thanh Hóa trở ra). Những điểm khác biệt này cho thấy Tết Trung thu ở được người Việt thổi hồn bằng những nét văn hóa, phong tục riêng, gắn liền với tình cảm gia đình và sự gắn kết cộng đồng.
Những phong tục, hoạt động trong ngày Tết Trung thu
Tết Trung thu gắn liền với nhiều phong tục, hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Mỗi phong tục đều mang ý nghĩa, góp phần tạo nên một mùa Trung thu trọn vẹn và đầy ắp tiếng cười.
Rước đèn

Rước đèn là hoạt động không thể thiếu của trẻ nhỏ trong đêm Trung thu (Nguồn: sưu tầm)
Những chiếc đèn ông sao, đèn cá chép được làm từ tre và giấy bóng kính màu đỏ, Người ta quan niệm rằng, ánh sáng đèn lồng có thể xua tan những điều xui xẻo và mang lại bình an, may mắn, hạnh phúc. Những chiếc đèn giản dị đã trở thành biểu tượng của Tết Trung thu ở Việt Nam, gắn bó với tuổi thơ của biết bao thế hệ.
Ở các làng quê trẻ nhỏ thường tụ tập thành nhóm, tay cầm lồng đèn và nối đuôi nhau đi dọc các con đường làng, vừa đi vừa hát những bài hát Trung thu. Tiếng cười, tiếng nói giòn tan tạo nên không gian lễ hội ấm áp. Ở thành thị thường tổ chức rước đèn tập trung kèm theo những trò chơi dân gian và phát quà bánh.
Múa lân

Múa lân cũng là hoạt động sôi nổi, được mong chờ trong dịp Tết Trung thu (Nguồn: sưu tầm)
Trong đêm hội, từng đoàn lân với những bộ đầu lân sặc sỡ và những màn nhào lộn đầu khéo léo làm cho không khí thêm rộn ràng. Múa lân được du nhập vào Việt Nam từ lâu và nhanh chóng trở thành nét đẹp văn hóa. Theo quan niệm dân gian, lân là linh vật tượng trưng cho thịnh vượng, may mắn, bình an. Tiếng trống lân xua đuổi được tà ma và mang lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người.
Ngắm trăng, phá cổ

Trẻ em ăn bánh kẹo, hoa quả trong đêm Trung thu được gọi là “phá cỗ” (Nguồn: sưu tầm)
Người Việt tin rằng trăng tròn thể hiện cho sự viên mãn, hạnh phúc, sum vầy. Vì vậy khi đến rằm tháng Tám, cả gia đình thường quay quần trước sân nhà, trò chuyện và ngắm trăng, tận hưởng những phút giây bình yên sau chuỗi ngày bận rộn. Mỗi gia đình cũng tự bày biện thêm mâm cỗ, thường có bánh nướng, bánh dẻo, kẹo, hoa quả (bưởi, hồng, na, lựu),…
Khoảnh khắc được mong chờ nhất chính là cùng nhau “phá cỗ”. Trẻ em háo hức phá mâm cỗ đầy ắp bánh trái, người lớn chia sẻ hương vị ngọt ngào của bánh nướng, bánh dẻo trong tiếng cười rộn rã. Đây là giây phút để mọi người tận hưởng niềm vui đoàn viên và lưu giữ ký ức đẹp về Tết Trung thu.
Tham gia các trò chơi dân gian
Tham gia các trò chơi dân gian không chỉ để giải trí, mà còn là cách rèn luyện sự khéo léo, bền bỉ, kết nối và lưu giữ ký ức tuổi thơ, bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống. Khi tham gia những trò chơi như kéo co, ô ăn quan, nhảy bao bố hay bịt mắt bắt dê,…các em nhỏ được hòa mình vào không gian lễ hội náo nhiệt, gắn kết với bạn bè, đồng thời học được tinh thần đồng đội và sự sẻ chia. Người lớn cũng tìm thấy niềm vui khi được trở về với những năm tháng tuổi thơ giản dị.
Hoạt động thiện nguyện
Trung thu còn là dịp lan tỏa yêu thương, sẻ chia với những mảnh đời kém may mắn. Bên cạnh niềm vui sum họp gia đình, nhiều tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã chung tay thực hiện các chương trình quà tặng, hoạt động thiện nguyện nhằm mang lại một mùa trăng ấm áp.
Những phần quà bánh, lồng đèn hay sách vở thường được trao tặng đến các em nhỏ vùng sâu vùng xa, có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em mồ côi, khuyết tật,… Đây là nguồn động viên tinh thần to lớn. Giúp các em cảm nhận được sự quan tâm và niềm vui đón như bạn bè cùng trang lứa. Các hoạt động thiện nguyện lan tỏa được tinh thần nhân ái và khẳng định giá trị truyền thống, nhân văn của dân tộc Việt Nam.
Lời kết
Tết Trung thu từ lâu đã trở thành một phần ký ức ngọt ngào trong tâm hồn người Việt – nơi ánh trăng sáng tròn tượng trưng cho sự viên mãn, đoàn viên và khát vọng sum vầy. Trung thu không chỉ dành cho trẻ nhỏ với niềm vui rước đèn, phá cỗ, mà còn là dịp để người lớn được sống lại tuổi thơ, để những giá trị truyền thống được gìn giữ và lưu truyền trao qua nhiều thế hệ.
Trong nhịp sống hối hả, Tết Trung thu càng mang ý nghĩa sâu sắc hơn. Nó nhắc nhở chúng ta trân trọng khoảnh khắc bên gia đình, sẻ chia yêu thương và lan tỏa sự gắn kết cộng đồng. Hy vọng bài viết trên, iGotour đã cung cấp cho bạn những thông tin về Tết Trung thu. Thường xuyên theo dõi Blog.iGotour để tìm đọc thêm nhiều bài viết thú vị khác!